Project PH-MON
MGL in Nederland
Waar ik mijn RV12 neerzet komen collega-vliegers op me af. Nadat ze van de verbazing zijn bekomen over mijn toestel en haar paintscheme is steevast de vraag: “Wat voor panel is dat?” MGL heeft binnen Nederland niet dezelfde footprint als Garmin en Dynon, en dat is denk ik onverdiend. Ik wil graag mijn ervaringen met je delen – goede en minder goede.
MGL http://www.mglavionics.co.za is een Zuid-Afrikaans merk avionics met een duidelijke visie http://www.mglavionics.co.za/military.html. Een ruim assortiment EFIS schermen, bijhorende sensoren en schakelkastjes, radio’s, kabelbomen en weet ik wat niet al.
Kitfox
Goede ervaringen met MGL had ik al: voor mijn KitFox PH-FOX was ik op zoek naar de goedkoopste radio oplossing in de markt: met toen (2010) net over de EUR 900 won MGL met haar V6 model die prijs met glans. De radio is voorzien van intercom, passagierscheiding, allerhande slimmigheden en heeft me nooit teleurgesteld. https://www.mglavionics.co.za/v6.html
RV12
In 2016 ging ik een nieuw project aan (RV12 PH-MON). VAN’s is ’s werelds grootste kitleverancier, en levert bij deze buitengewoon complete LSA-kit ook een avionics kit. Die kit is echter voor een eenvoudige bouwer behoorlijk aan de prijs (een kleine $15K – één enkel scherm, en dat alles nog zonder transport en invoeren!). Best veel voor een bouwer die zijn toestel uit het huishoudboekje moet overhouden….
https://www.vansaircraft.com/order-a-kit/order-rv-12is-avionics/
Keuze
MGL was een serieuze optie vanwege de ervaringen met de KitFox, maar ook na uitgebreide research. Na ampel overleg is de order gezet en betalen we bij de fabriek in ZuidAfrika (in 2016) iets minder dan 88.000 Rand voor een set die bestaat uit
2x Challenger Lite iEFIS
XG Rdac
V6 VHF Panelmount transceiver
SP6 magnetometer
2x Electronic circuit breaker
2x 12mm CHT probe
Magnetic current sensors
2x Small clamp EGT probe
2x Clip on ferrite
Battery shunt
Inclusief verzekering en BTW.
Reken even terug en verbaast u op uw gemak.
[PAUZE]
Deze set is aan te vullen met een ELT (in mijn geval een Artex 345) en een transponder (TT21 en TT22 van Trig): toegevoegde waarde een kleine EUR 1.500 samen. Als je van je stoel bent gevallen: klauter rustig even terug, en lees verder.
De VAN’s optie wordt op hun prachtige site als volgt beschreven:
The RV-12 panel may be configured to the builder’s choice and budget from a selection of available avionics packages, in VFR or IFR capable configurations. These include the Dynon Skyview HDX touch-screen avionics system and the Garmin G3X Touch avionics system.
For both manufacturers, VFR panel configurations are available that leverage a GTR-200 radio/intercom (European customers can select the GTR-225 with 8.33kHz frequency spacing), and include a Mode-S/ADS-B-out equipped transponder and 406 MHz ELT. Pre-built switch and fuse panels combined with complete wiring harnesses make the sophisticated panels truly “plug-and-play.”
A map box (available in conjunction with the ULS engine only) can occupy the right-side panel, or that space may be filled with a second EFIS display. Both manufacturers’ avionics systems can control an optional two-axis autopilot and can display ADS-B traffic and weather (USA only). All ADS-B Out systems used in the RV-12iS are 2020-compliant.
Owners who choose the Garmin G3X Touch system may choose to install our RV-12iS IFR avionics suite, which includes dual screens, a GTN 650 navigator, two-axis autopilot and other necessary components. This configuration enables home-builders to configure their aircraft int he same way Van’s constructs it’s factory-built RV-12iST technically-advanced trainer SLSA airplanes.
Spec’s
Uit kostenoverwegingen koos ik voor de Light versie van MGL, maar dan wel voor het grootste scherm dat leverbaar is: de 10” http://www.mglavionics.co.za/iefislite.html
De Light heeft een paar features niet die ik volgens mij niet zal missen – dat gaan we in de toekomst zien. Verder is de uitvoering gelijk aan de ‘gewone’ EFIS.
Omdat ik behoorlijk goedkoper uit zou zijn met MGL dan met welk merk ook, kon ik me een tweede scherm permitteren. Eén scherm is dan Master, het andere is Slave. Wanneer de Master uitvalt neemt de Slave over. Beide schermen zijn self-supporting en hebben bijvoorbeeld een eigen GPS-aansluiting. Die dubbele uitvoering is feitelijk een back-up configuratie, en zou om die reden ook een vloeistofkompas uitsparen (en vooral het gedoe om een goede plaats te vinden in een bubblecanopy).
Mijn bouwbegeleider stond er op dat er ook hoogte- en snelheid back-up in de vorm van niet-elektronische meters werden aangebracht. Daarnaast heb ik later een back-up LiOn accu aangebracht.
Inbouw
Een prijsverschil als vermeld krijg je natuurlijk niet voor niets: dat moet ergens vandaan komen. Een deel van het prijsverschil leg je zelf bij in de vorm van werk met betrekking tot aansluiten. https://support.michiganavionics.com/portal/en/kb/articles/iefis-harness-wiring-schematics
Zelfdoen
De VAN’s- avionics kit is letterlijk Plug-and-Play: binnen een paar dagen ben je vliegklaar. Met de MGL-set ben ik een paar maanden (1 avond/week) bezig geweest: voorbereiding, documentatie lezen, visualiseren, met mensen praten, uittekenen, materialen verzamelen, draadje-voor-draadje aansluiten, testen, etc. 
Experimentalbouw is wat mij betreft ook experimenteren met mijzelf, nieuwe dingen leren, fouten maken, trots zijn op wat ik heb bereikt: voor mij was deze MGL-weg een hobbelig paadje, maar het enige pad, en op weg naar een prachtig eindresultaat.
Documentatie
Er is erg veel documentatie op de verschillende MGL-sites beschikbaar, en op YouTube https://www.youtube.com/watch?v=_S3a3ZXW5UU
Vooral de Amerikaanse site https://www.symbaloo.com/home/mix/13eOcMZXCW was voor mij waardevol: een professionele support-omgeving die pro-actief rekening houdt met haar klanten – ook als die niet bij de US-vestiging hebben gekocht!
Die positieve houding geldt overigens voor alle door mij aangesproken MGL-leveranciers: zowel (Frankrijk) http://www.stratomaster.eu/desktopdefault.aspx?panelid=69&tabindex=11&tabid=193#Download_Maps als (UK) https://www.parts4aircraft.com waren zeer behulpzaam, zonder gedoe (op zich logisch…) of je wel echt klant bij hen bent geweest. Klasse!!
Van installatie tot manuals van de verschillende EFIS’, items, radio’s en sensoren, technische documentatie, documentatie over software als Plates, Navigatie en de SIM: het is allemaal één download weg. Daarnaast is er VAF: Van’sAirForce, het krachtige forum dag-en-nacht beschikbaar. https://vansairforce.net/community/showthread.php?t=136223
SIM
Ook een argument vóór MGL: een gratis simulator is beschikbaar voor iedereen. https://www.youtube.com/watch?v=jmpBupeppnA. Ook als je geen klant bent. Met de (gratis) link naar Microsoft FlightSim https://www.youtube.com/watch?v=j2vYcZvjXXw erbij kun je alvast oefenen als je (net zoals ik) van de ‘6-pack stoom’ over wilt gaan naar glas.
Het grootste goed van die SIM applicatie is echter de mogelijkheid zelf screens te ontwerpen. Of de bestaande screens aan te passen. 6 verschillende screens worden standaard bijgeleverd in de EFIS, maar je hebt wellicht nog aanvullende wensen. Of een bijzondere motorconfiguratie. Of je wilt zaken niet in het scherm terugzien: ontwerp je eigen scherm. Gewoon achter de keukentafel. En laad het daarna via een SD-kaartje in de EFIS. Ook na jaren kun je nog grote en kleine aanpassingen doen. Net zo makkelijk.
https://www.youtube.com/watch?v=aGlrREFcRio
Pitot druksensor
De pitot/static sensors zitten direct aan de EFIS, met twee ienie-mini-2mm kuststof piefjes. In de levering is voorzien in een stukje 2mm slang en een verloopstukje om aan te kunnen sluiten op je bestaande slangensysteem.
Die sensoraansluitingen zijn echt heel erg klein. Natuurlijk brak ik er dan ook één af. In plaats de boel naar SA af te zenden met alle risico’s en kosten van dien, vond ik op internet de juiste sensor, en met veel hulp van Rob (dank, Rob!!) zit de sensor er vanaf dat moment prachtig in. Ik heb nog een reserve…
http://www.gap.aero/pdf/mgl/iEFIS-Lite-user-manual.pdf
Engine sensors
Omdat de EFIS standaard die mogelijkheden geeft, heb ik verschillende sensors meebesteld: EGT, CHT, AOT, voltage. Uitleg over installatie is meegeleverd. De standaard EFIS’ schermen geven verschillende motor-mogelijkheden, en het Rotax-scherm gaat nu uit van onder meer 2 CHT-weergaven. De andere twee zijn wel aangebracht, maar ik moet in een aanvulling op het standaard-scherm nog eens een tweetal extra CHT-grafieken aanbrengen. Ik weet inmiddels hoe het moet, maar het zit ergens in de lijst van 100.000 dingen die ik ook nog moet 😉 Vraag me over een jaartje eens. Maar het kan. http://www.stratomaster.eu/desktopdefault.aspx?panelid=69&tabindex=5&tabid=190
Support
Eén van de eigenaardigheden van het merk MGL is de opzet van support. Het lijkt in veel opzichten op een OpenSource product: er wordt erg veel aan de beleving en pro-activiteit van de gebruiker overgelaten. Voor de één een zegen, voor de ander ongemakkelijk. Er is een krachtig forum http://www.mglavionics.co.za/phpBB3/index.php maar als je met een probleem zit, is het fijn als je gewoon iemand kunt bellen voor antwoorden!
Na wat heen-en-weer zoeken kwam ik uit bij MGL-leveranciers in UK, US en Frankrijk. Paul (UK, https://www.parts4aircraft.com ) is heel behulpzaam, Steve (US, https://www.michiganavionics.com ) heeft een krachtig support-team en een goed georganiseerde website.
Daar waar vragen niet door hen kunnen worden beantwoord vallen zij terug op de leverancier MGL, in casu eigenaar Rainier Lamers, ‘Chief Bottlewasher’ zoals hij dat zelf noemt. Rainier is de Opper software ontwikkelaar en (via de route tussenleverancier of middels het forum) buitengewoon laagdrempelig bereikbaar.
Ervaringen
Inbouwen van de EFIS’ en de verschillende items achter het panel en in de romp (SP6 kompasunit) waren voor een zelfbouwer die de romp heeft gebouwd, inmiddels meer van hetzelfde. De installatie manuals zijn zonder meer goed en duidelijk als je steenkolenengels beheerst. Er zijn daarnaast standaard kabelbomen te koop met de verschillende D9 tot D25 stekkers er al aan, maar ik heb gekozen om zelf te doen. Draadje voor draadje uitzoeken, op lengte, tag eraan (2 kanten) wat het is, zorgvuldig solderen. Natuurlijk uitsluitend luchtvaartkwaliteit: we willen op het verkeerde moment geen brand.
En eigenlijk liever helemaal niet.
Randapparatuur
CAN
MGL maakt gebruik van CAN-techniek: geleend uit de automobiel-industrie. Een enkelvoudige 2-aderige draad vormt de navelstreng waar alle elementen aan worden ‘aangehangen’. Uitgebreide uitleg in de installatie manuals. Als je het eenmaal doorhebt is het een fluitje van een cent. Gewoon draad voor draad werken, en netjes afwerken.
https://www.mglavionics.co.za/Docs/MGL%20CAN%20Protocol.pdf
ECB
Om groundloops te voorkomen zijn twee separate GND-bussen aangebracht die direct op de accu staan. De plus gaat via een ECB (Electronic Cirquit Breaker). Ik koos voor deze ECB-oplossing vanwege de reactiesnelheid van die apparatuur, en het bouwgemak. Eenmaal ingebouwd en ingesteld via de EFIS is de hele set cirquitbrakers de rest van je vliegende leven beschikbaar, resetbaar, veranderbaar – en geen enkele CB-knop op het panel. En ook de bijhorende kosten, gedoe, draden, risico op storing en gewicht niet. Voor 3.400 Rand per stuk ben je in business (in mijn geval). Koopje toch?
De triptijd is instelbaar, evenals amperage, je kunt items koppelen, en er is zelfs voorzien in een WIG-WAG functie voor landingslichten. https://www.youtube.com/watch?v=QvDBuJLMOeY
RDAC
De motorgegevens worden via een apart RDAC-kastje (Remote Data Aquisition Computer) aan de EFIS doorgegeven. Sensoren worden aan de RDAC aangesloten. Je kunt tot 4 RDAC’s aansluiten. https://www.parts4aircraft.com/mgl-avionics-rdac-can-modules
Extender
De EFIS Light heeft een beperkt aantal mogelijkheden om externe elementen (kastjes, sensoren etc) te verbinden. Als je meer wilt (nu of in de toekomst) dan is een z.g. Extender op zijn plaats. AOA is standaard op de ‘gewone’ EFIS, maar op de Light niet. Als je dat toch wilt is een Extender een must. De verschillende MGL randapparaten hoeven niet via de ECB te worden aangesloten: ze hebben eigen beveiliging. https://www.michiganavionics.com/product/iefis-extender/
SP6
De EFIS Light is voorzien van een intern ADHARS (dus kompas, onder meer), een extern kompasunit is leverbaar, van die gelegenheid heb ik gebruik gemaakt. Installatie van die unit is kritisch in die zin dat er geen magnetisch veld in de buurt mag zijn. Lastig in een aluminium vliegtuig dat met alu/stalen rivets wordt gebouwd. Het kompas wordt na inbouw gealibreerd op de grond, en in de lucht. Ook de hoogtemeter van een MGL-EFIS is overigens te calibreren, net als de horizon, de tilt en weet-ik-wat-al-niet. Da’s dan weer een voordeel van die Open Source ;-). https://www.mglavionics.co.za/sp6.html
Software
De EFIS zelf heeft een touch-screen, en voor de wat meer turbulente vluchten gelukkig ook een flink aantal knoppen, draaiknoppen en draai-drukknoppen. Sommige functies zijn zowel in touch-functie alsook in een knop voorhanden.
Software updates worden netjes per email gemeld, je download dan een klein programma, laadt dat met een SD-kaartje in de EFIS en dat was dat. https://www.mglavionics.co.za/tools.html
Een autopilot is standaard in de EFIS, al gebruik ik die functie niet. Natuurlijk is letterlijk de wereld aan gegevens beschikbaar en op alle mogelijke manieren te presenteren: van laadvermogen van de alternator tot brandstofverbruik en alles wat er tussen in zit. Natuurlijk zijn er standaard specifieke schermen voor rotorcraft-toestellen beschikbaar, en zelfs de nieuwste experimental Sonex straaljager kiest voor MGL. https://www.sonexaircraft.com/eshop/cart.php?target=category&category_id=287
Een wereldkaart (vectorformat) wordt meegeleverd: met 4 zoomlevels (allemaal apart instelbaar) zijn steden, spoorlijnen, rivieren etc zichtbaar. Daarnaast kun je eenvoudig rasterkaarten toevoegen (pdf-versie van kaarten) die je kunt kopen of zelf maken. Daarnaast gebruikt de EFIS Plates: luchthaven navigatiekaarten. Die Plates zijn geo-referenced: ze worden in de kaart op juiste grootte en kompasrichting gepresenteerd. https://www.mglavionics.co.za/documents.html
Een separate layer neemt de luchtvaartkaart voor rekening: in mijn geval een abonnement vorm van EasyVFR, maar er zijn er meer en de meesten werken met MGL samen. EasyVFR is een betaalde versie van de bekende KNVvL gratis app. Met die betaalde versie krijg je minstens éénmaal per maand een update, kun je Plates van over de hele wereld downloaden, en kun je bijvoorbeeld met één druk op de knop een te vliegen route ontdoen van alle gebieden waar je niet wilt wezen (A, B, Restricted, etc). Kopieren op een SD-card, in de EFIS steken en je kunt vertrekken. Zo simpel is het. Op die manier heb je feitelijk een EFB (Electronic Flight Bag) ter beschikking, passend op de vlucht die je op dat moment wilt uitvoeren.
https://www.youtube.com/watch?v=frgSRmrouqo&t=460s
Het was in de praktijk even een gedoe om de Plates van EasyVFR in de EFIS werkend te krijgen. Paul (MGL UK) was erg behulpzaam, maar moest toch in Rainier zijn meerdere erkennen. Toen de Zuid-Afrikaanse ontwikkelaar zich ermee bemoeide bleek met een kleine update van de software het probleem opgelost. Plates kun je met abonnement kopen (EasyVFR bijvoorbeeld), of zelf maken: https://www.mglavionics.co.za/Docs/MGL%20Plates.pdf
Conclusie
Er zijn nog steeds kleine hick-ups in mijn toestel, en dus ook in de avionics-configuratie. Zo moet je volgens manual met één druk op de knop de frequentie van een veld of FIS over kunnen zetten op de radio, moet ik nog eens goed kijken naar ADSB, en wil ik het scherm uitbreiden met aanvullende sensorgegevens (EGT, flapstanden, canopy-closure etc) waar ik nu LED’s voor heb aangebracht, maar voor nu zijn er op dit moment geen vlieg-kritische items.
MGL heeft prachtig materiaal – hoewel zeker niet prachtiger dan andere spelers in dit veld: Dynon of Garmin om er maar een paar te noemen. De functionaliteit is goed vergelijkbaar onderling, met kleine verschillen: MGL heeft de mogelijkheid de hoogtemeter de kalibreren bijvoorbeeld: https://www.mglavionics.co.za/Docs/iEFIS%20altimeter%20calibration.pdf
Het assortiment is heel erg groot, voor elck wat wils. Met een leverancier in Frankrijk en de UK is een levering slechts één click verwijderd.
Het bouwgemak van de Amerikaanse merken is echter aanzienlijk groter: letterlijk Plug-and-Play.
Dat gemak moet je dan wel zelf betalen. In mijn geval zou een Amerikaanse set meer dan tweemaal zo duur zijn uitgekomen, en ik ben absoluut niet overtuigd dat de kwaliteit ook twee keer zo goed is.
Ik ben erg blij met mijn MGL-set, en steek de uitgespaarde contanten graag in andere opties van mijn toestel: brandstof als eerste ;-))
Dank voor het lezen: maak vooral je eigen keuzen, en kom graag eens bij me neuzen voor je oordeelt.
Veel veilige landingen gewenst!
Hans Labruyere
PH-MON